Gần đây, Pet Mart đã nhận được nhiều câu hỏi về bệnh u nang biểu bì ở chó có xoáy lưng. Đây là một bệnh không thường gặp nhưng gây khá nhiều rắc rối cho chó. Bệnh không nguy hiểm nhưng cũng không thể xem thường Theo các bác sĩ thú y, bệnh thường gặp nhất ở các giống chó Phú Quốc, Xoáy Thái và Xoáy Nam Phi… Đây đều là những giống chó có xoáy lưng. Vậy chó bị u nang biểu bì do nguyên nhân gì, điều trị và phòng tránh ra sao? Hãy cũng xem nhé.
Các giống chó có xoáy lưng
Bao gồm 3 giống chó có xoáy lưng cơ bản:
- RRD (Rhodesian Ridgeback Dog)
- PRD (Phu Quoc Ridgeback Dog)
- TRD (Thai Ridgeback Dog).
Thường gặp nhất ở Việt Nam là chó xoáy Thái Lan, chó xoáy Phú Quốc. Ba loại chó xoáy kể trên đều có họ hàng xa với nhau. Cho tới nay chưa hề có một bằng chứng xác thực về nơi bắt nguồn đầu tiên của giống chó xoáy trên thế giới.
RRD là một giống chó được lai tạo từ ít nhất 8 giống chó của châu Âu và châu Phi (Nam Phi). Quá trình lai tạo trong suốt khoảng 150 – 200 năm về trước. Giống chó có xoáy lưng của Việt Nam chủ yếu ở đảo Phú Quốc, vịnh Thái Lan. Chúng có thể được người Thái đem đến đây vài thế kỷ trước. Vì thế, TRD được cho là giống chó có xoáy lưng đầu tiên có nguồn gốc từ “cái nôi” Thái Lan.
Giống chó xoáy Thái ấn tượng với phần lông xoáy trên lưng, 2 xoáy ở mông. Màu thường gặp có thể là xám hoặc đen, đỏ lửa… Bạn có thể mua được giống chó này tại các trại chó cảnh ở Hà Nội vàt TPHCM. Giá giống chó xoáy bao nhiêu còn phụ thuộc vào độ thuần chủng, giới tính, màu lông…
DSC – Bệnh u nang hình ống biểu bì ở chó xoáy
DSC là một đề tài được sự quan tâm từ những người nuôi ba loại chó xoáy lưng kể trên. Dermosinus tạm dịch là bệnh vết/lỗ rò trên da. Đây là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp nhất ở các loại chó có xoáy trên lưng. Bệnh Dermosinus là một vết rò dạng ống/ kênh nhỏ như sợi chỉ. Thông từ bề mặt da cho tới cột sống hoặc tới lớp vỏ cứng của tủy sống.
Một số người nuôi chó và bác sĩ thú y cho rằng đây là 1 vấn đề về gen. Lời khuyên cho tất cả những người mua chó là loại tất cả những chú chó con có triệu chứng này. Đến nay vẫn chưa có 1 nhà tạo giống chuyên nghiệp nào cho PRD. Người nuôi PRD tại Việt Nam không hề biết về vấn đề này.
Một số người nuôi ở Mỹ và châu Âu cũng phát hiện thấy hiện tượng này ở chó con. Hầu hết số chó con bị DSC không bị thải loại. Chủ của chúng vẫn chọn phương án giải phẫu cắt bỏ những u nang. Giải phẫu được xem là 1 giải pháp để “vớt vát” lại những chú chó bị DSC ở Mỹ.
DSC thường xuất hiện phía sau cổ và phía gốc đuôi của giống chó xoáy. Khi nắn vào những khu vực này, bạn sẽ thấy 1 tổ chức hình sợi, nối phần da vào xương sống. Vì nó có dạng ống, ở giữa có lông và chất nhờn (Hair and Sebum) nên nó có thể dễ dàng trở thành 1 ổ áp xe. Việc các nhà tạo giống chó biết cách phát hiện ra hiện tượng này để có thể loại bỏ hoặc báo cho chủ mới của chó để chủ mới có thể lo phẫu thuật cho chúng là rất quan trọng.
Bệnh u nang biểu bì ở chó Phú Quốc và Xoáy Thái
U nang biểu bì gây mất thẩm mỹ cho chó
Chó Phú Quốc hoặc chó Xoáy Thái có một đặc trưng đó là xoáy lông dài dọc sống lưng. Nhưng căn bệnh u nang biểu bì ở chó thực sự đã là nỗi trở ngại với những người nuôi 2 dòng chó này. Bệnh không gây tử vong cho chó nhưng làm giảm đi tính thẩm mỹ và tiêu chuẩn vốn có của giống chó này. Chính vì thế, người nuôi chó cần phải có những hiểu biết nhất định về căn bệnh u nang biểu bì ở chó. Để có thể nuôi được những cá thể chó tốt và đẹp nhất.
Chó bị u nang biểu bì do di truyền
Nguyên nhân bệnh u nang biểu bì ở chó là do di truyền, bẩm sinh. Ngoài chó có xoáy lưng, bệnh cũng có thể xảy ra ở chó Boxer, chó Pitbull, chó Labrador… Bệnh u nang biểu bì ở chó do một gene lặn từ chó bố mẹ di truyền qua cho con. Do sự khiếm khuyết của ống thần kinh trong quá trình phát triển ở giai đoạn phôi.
Hậu quả của một sự phân chia không hoàn toàn giữa da và ống thần kinh tạo thành một xoang hình ống. Có hai trường hợp xảy ra:
- Một vài trường hợp u nang biểu bì lấn sâu tới màng cứng bên trong tủy sống.
- Phần lớn trường hợp khác là u nang tạo thành một túi kín chỉ khu trú ở mô dưới da. Trường hợp này ít nguy hiểm hơn.
Phát hiện u nang biểu bì ở chó có xoáy lưng
Đường kính của lỗ rò được miêu tả khác nhau. Có thể từ từ 1- 5mm. Ở chó có xoáy lưng khi nhỏ, lỗ rò này có kích thước như sợi chỉ. Còn ở lứa tuổi từ 3 tháng trở lên, lỗ rò đã có kích thước của sợi bún và to hơn. Những kinh nghiệm để phát hiện bệnh này ở cún con:
- Dùng 1 tay kéo phần da về phía đầu cún càng căng càng tốt. Dùng ngón cái và ngón trỏ của tay kia nắm lấy phần da đang được kéo căng. Miết các ngón tay này tới lui và vê 2 phần da vào nhau. Làm như thế cho đến hết phần lưng, tận gốc đuôi. Nếu như bạn thấy có 1 cái gì đó hình sợi dưới da thì đích thị đó là DSC.
- Cắt tỉa lông chó ở khu vực nghi ngờ. Xem kỹ những điểm có màu lông sẫm hơn bình thường.
- Cạo trọc lông cún ở những vùng nghi vấn. Khi đó rất dễ phát hiện ra có lỗ rò hay không. Vì cún con lông mọc lại rất nhanh nên chỉ sau 1 tháng sẽ có lại bộ lông như thường. Đây là phương pháp hiệu quả nhất.
- Một số chuyên gia dùng đèn sáng chiếu rọi qua lớp da để phát hiện vết rò. Cách này hiệu quả khi tìm ở vùng cổ
Triệu chứng bệnh u nang biểu bì ở chó
Biểu hiện của bệnh là những khối u nang xuất hiện ở trên sống lưng. Và một số khác thì có thể mọc khối u ở trên cổ hoặc tai chó. Khối u này khiến chó bị rụng rông, bên trong chứa dịch nhầy. Hoặc các tế bào chết khô và vón cục lại cùng với các chân lông chó bên trong bọc khối u đó. Thông thường thì chỉ có một nang nhưng thỉnh thoảng cũng có nhiều nang.
Do phần trên của u nang nối với cấu trúc mặt dưới da, ban đầu người ta có thể thấy ở đường giữa lưng chú chó có một điểm nhỏ tạo ra vùng lông xoáy. Sau đó lông sẽ rụng đi từ đó để lộ ra một lỗ rò ở bề mặt da thông với lỗ chân lông.
Trong một số trường hợp có thể dùng tay ấn vào sẽ phát hiện được ống nang. Đường kính của nang thường nhỏ hơn 2cm. U nang biểu bì ở chó được bao bọc bởi những bó collagen xếp song song theo vách nang. Bên trong nang chứa đầy bã nhờn, các mảnh vỡ Keratin và lông. Nếu có sự nhiễm trùng đi kèm thì chó sẽ bị sốt, có dịch viêm chảy ra từ lỗ rò. Trường hợp nghiêm trọng có thể đưa đến viêm cột sống gây co giật, viêm màng não và đe dọa đến sự sống.
Trong cùng một lứa có thể không có con nào bị mắc phải bệnh. Tuy nhiên cũng có thể có 1 vài con mắc phải. Vì vậy cần phải kiểm tra chúng rất kỹ trước khi bán. Đây là căn bệnh bẩm sinh, ở cún con chỉ có 2 phương án: có bệnh hoặc không. Bệnh này không lây nhiễm, nhưng di truyền theo đường sinh sản. Vì vậy, tốt nhất nên dứa chúng tới các phòng khám thú y để kiểm tra.
Cách chữa u nang biểu bì ở chó
Đối u nang biểu bì ở chó kín chưa bị rò rỉ và chưa biến chứng thì chỉ cần theo dõi. Riêng với những u nang có biến chứng thì cần phẫu thuật để bóc tách u nang ra khỏi cơ thể chó. Việc bóc tách nang phải bảo đảm lấy hết các tế bào bất thường. Vì nếu không bóc tách hết u nang thì có thể gây biến chứng thành abscess ảnh hưởng đến sức khỏe của chó.
Đây là ca mổ tương đối phức tạp vì nếu không loại bỏ được hết thành phần của ống rò này thì nguy cơ viêm nhiễm sẽ tái diễn và lại càng nguy hiểm hơn. Tất cả đều cần phải thực hiện bởi các bác sĩ thú y có chuyên môn, không nên tự chữa bệnh tại nhà.
Đối với hầu hết các trường hợp, u nang biểu bì ở chó đều được chữa khỏi và sống cuộc sống hạnh phúc bên chủ nhân. Một số khác thì kém may mắn hơn. Những người nuôi giống chó có xoáy lưng và các bác sĩ cần phải rất cẩn thận khi chích thuốc ở vị trí sau cổ. Đặc biệt những chú cún nghi ngờ bị DSC. Mũi kim có thể đi chệch hướng và phạm vào phần DSC và chú chó đó có thể tử vong.
Phòng tránh chó bị u nang biểu bì
Mặc dù bệnh u nang biểu bì ở chó có xoáy lưng là một bệnh bẩm sinh nhưng chúng ta cũng có thể phòng ngừa được:
- Cung cấp Acid Folic (Vitamin B9) cho chó cái trước khi phối giống một tuần. Và kéo dài liên tục trong 3 tuần đầu của thai kỳ. Liều dùng 0,4mg/con/ngày, sẽ làm giảm nguy cơ bệnh u nang biểu bì ở chó con.
- Đối với những chó bị u nang biểu bì thì không được để lại làm giống. Kể cả những con cùng bố mẹ dù chưa biểu hiện bệnh ra bên ngoài. Và cả những con đã được điều trị khỏi bệnh.
- Kiểm tra toàn bộ đàn chó giống bố mẹ để loại bỏ những chó có mang gene gây bệnh u nang biểu bì ở chó. Nhằm tạo ra những đàn chó con khỏe mạnh, đạt phẩm chất về giống.
Nếu như phát hiện ra cún con mắc phải căn bệnh này thì cách nhân đạo nhất là tiêm thuốc trợ tử cho chó. Nếu bạn không muốn làm việc này hoặc phát hiện ra bệnh ở chó đã trưởng thành thì phải loại bỏ lỗ rò này bằng phương pháp phẫu thuật. Sau đó triệt sản cho chó ngay để căn bệnh này không thể di truyền sang các thế hệ sau.
