Mèo bị thiếu máu là hiện tượng giảm về số lượng hồng cầu trong hệ tuần hoàn máu. Thiếu máu ở mèo thường xảy ra với mức độ rất nghiêm trọng và chậm phục hồi. Vì tuổi thọ của hồng cầu – Red Blood Cells (RBCs) ở mèo chỉ có 70 ngày. Trong khi đó các loài động vật có vú khác như chó và người tuổi thọ hồng cầu từ 110 – 120 ngày. Vậy nguyên nhân khiến mèo bị thiếu màu là gì? Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây của Pet Mart.
Tìm hiểu về các nhóm máu của mèo
Có rất nhiều lần mèo của bạn bị thương hay mèo bị thiếu máu. Cần truyền máu và bổ sung thêm máu. Khi đó không thể tùy tiện truyền máu mà phải xét nghiệm máu cho mèo cưng kĩ lưỡng. Bên cạnh đó, bạn cũng cần có những kiến thức cơ bản liên quan đến nhóm máu của mèo.
Tìm hiểu về nhóm máu của loài mèo. Có thể không đoán được tính cách hay tuổi thọ của chúng. Nhưng chắc hẳn điều này cũng sẽ đáp ứng được sự tò mò và hiếu kỳ của bạn. Thậm chí khi phẫu thuật cần truyền máu, bạn cũng sẽ không phải rối trí về vấn đề liên quan đến sinh tử này nữa.
Xét nghiệm máu cho mèo để biết chúng có thuộc nhóm máu nào? Khác với con người, mèo cảnh có ba nhóm máu là: nhóm A, nhóm B và nhóm AB. Qua quá trình xét nghiệm máu cho nhiều giống mèo, kết quả cho thấy:
- Nhóm máu A là phổ biến nhất.
- Nhóm B phân phối không đồng đều, ở một số giống tương đối phổ biến.
- Nhóm máu AB ở một số giống khác lại hiếm gặp.
Tác dụng của việc xét nghiệm máu cho mèo
Xem yếu tố Gen có quyết định nhóm máu không?
Chúng ta đều biết rằng, các nhóm máu được xác định bởi gen. Ở một loài động vật như loài mèo thì gen nhóm A là gen trội, gen nhóm B là gen lặn. Có nghĩa là, nếu là đồng hợp tử – một cá thể mang 2 gien đều là gien nhóm B. Chắc chắn sẽ mang nhóm máu B.
Nếu như chúng có con cái sau này thì cũng chỉ có thể truyền gien nhóm B cho “con đực” hoặc “con cái” của mình. Nhưng với nhóm máu A lại hoàn toàn khác, chú mèo nào mang gien nhóm A lại có thể mang 2 gien nhóm A (là đồng hợp tử). Cũng có thể chúng sẽ mang một gien nhóm A và một gien nhóm B (gọi là dị hợp tử).
Khi đó nếu con mèo nào mang dị hợp tử thì đời sau của chúng một nửa sẽ mang gien nhóm A. Nửa còn lại sẽ mang gien nhóm B. Cho nên nếu mèo mang nhóm máu A đồng hợp tử giao phối với mèo mang nhóm máu B. Thì đời sau của chúng chắc chắn sẽ mang nhóm máu A.
Đối với nhóm máu AB – nhóm máu hiếm, đây sẽ là một trường hợp đặc biệt. Nó sẽ kiểm soát gien di truyền một cách độc lập. Giả thiết hiện nay là, gien nhóm AB đối với gien nhóm B là gien trội. Đối với gien nhóm A lại là gien lặn. Nói chung mèo có nhóm máu AB rất ít, theo nghiên cứu của Hoa Kỳ vào năm 1996. Kết quả thử nghiệm trên 9239 con mèo, chỉ có 13 con mèo Mỹ lông ngắn mang nhóm máu AB, chiếm 0.14%.
Tránh tình trạng nhóm máu không tương thích
Việc xét nghiệm máu cho mèo trước khi truyền máu là vô cùng quan trọng. Nó quyết định khả năng sống của chú mèo đó. Tuyệt đối không thể truyền hoặc cho máu từ chú mèo này sang chú mèo khác một cách tự do. Vì mèo nhóm máu B trong máu sẽ chứa các kháng thể kháng lại nhóm A.
Trong cơ thể mèo con chỉ mới vài tháng tuổi. Lượng kháng thể đã đạt đến mức độ tương đối cao. Nếu như gặp phải các tế bào máu kháng nguyên mang nhóm A. Sẽ xảy ra phản ứng ngưng tụ dẫn đến hiện tượng tán huyết. Tuy nhiên trường hợp này không thường xuyên xảy ra, vì mèo mang nhóm máu B, trong cơ thể sẽ không chứa bất kì tế bào máu nhóm A nào cả.
Ngoài máu, kháng thể cũng tồn tại trong sữa non. Do vậy, nếu mèo con mới sinh mang nhóm A mà ngay ngày đầu tiên đã bú sữa mèo mẹ có nhóm máu B thì phần lớn mèo con sẽ hấp thụ kháng thể kháng lại nhóm A, từ đó sẽ phá vỡ các tế bào nhóm A ban đầu đã có sẵn trong cơ thể.
Trong cơ thể mèo có nhóm máu A, khoảng 1/3 là kháng thể bẩm sinh kháng nhóm B, nên khi gặp các tế bào máu nhóm B cũng sẽ gây ra phản ứng ngưng kết. Trong hầu hết các trường hợp, mức độ kháng thể kháng nhóm B khá là thấp – đủ để gây ra phản ứng tán huyết khi truyền máu, nhưng lại không dẫn đến hiện tượng tán huyết ở mèo con mới đẻ. Nếu gặp trường hợp mèo bị thiếu máu, cần truyền máu kịp thời thì phải kiểm tra và xét nghiệm máu cẩn thận trước khi truyền là được.
Các dạng mèo bị thiếu máu
Có 2 dạng mèo bị thiếu máu cơ bản. Bao gồm:
- Có thể tái tạo hồng cầu (Regenerative). Tuỷ xương tái sinh hồng cầu cung cấp cho hệ tuần hoàn.
- Không thể tái tạo hồng cầu ( Non-regenerative types). Tuỷ xương phát triển bất thường không còn chức năng sản sinh hồng cầu.
Đa số mèo mắc bệnh thường ở dạng 1, nghĩa là có thể tái tạo hồng cầu (Regenerative). Nhưng nếu mèo mắc bệnh suy giảm miễn dịch do virus, chúng không thể tái tạo hồng cầu. Do virus Feline Immunodeficiency Virus (FIV) gây chứng thiếu máu không tái tạo hồng cầu ( Non-regenerative anaemia).
Tác hại của việc mèo bị thiếu máu
- Mèo thường xuyên bị khó thở do thiếu hụt oxy. Lượng oxy do hồng cầu không đủ để cung cấp cho các tế bào, mô bào trong cơ thể. Mèo bị thiếu máu phải tăng tần số hô hấp, tăng nhịp tim để cố gắng bù đắp ô-xy.
- Các niêm mạc mắt, miệng, lưỡi và lợi nhợt nhạt hoặc trắng bệch. Mèo thường thở rất nhanh, thở thể bụng, loạn nhịp tim, mạch yếu. Phản xạ của mèo rất kém.
- Da khô, lông xơ xác, rối, có biểu hiện mất nước. Vận động của mèo yếu ớt, kêu khàn tiếng rồi mất hẳn giọng. Tình trạng nặng là hôn mê, liệt toàn thân rồi tử vong.
Các nguyên nhân khiến mèo bị thiếu máu
Bệnh thiếu máu truyền nhiễm- Feline Infectiious Anaemia (FIA) do ký sinh trùng lây truyền bệnh từ mèo sang mèo hiện nay chưa rõ nguyên nhân. Giả thuyết do ký sinh trùng đường máu Heamobartonella Felis tấn công và phá huỷ tế bào máu. Ngoài ra, còn có rất nhiều các nguyên nhân khác khiến mèo bị thiếu máu như:
- Mất máu cơ học: do phẫu thuật, tai nạn, sinh đẻ.
- Ung thư máu.
- Ký sinh trùng da: ve, rận hút máu lâu ngày.
- Viêm loét dạ dày.
- Mèo bị thiếu máu do giun móc.
- Thiểu năng tuyến giáp ( Hypothyroidism ) gây yếu ớt, gày sút cân.
- Thiếu dinh dưỡng cho mèo như Vitamine B12- Thiếu chất Sắt để tái tạo hồng cầu.
- Các bệnh về thận: suy thận, viêm cầu thận, tổn thương thận.
- Bệnh về gan.
- Nhiễm độc.
Chẩn đoán mèo bị thiếu máu
Để xác định mèo bị thiếu máu do đâu, bác sĩ thú y sẽ tiến hành xét nghiệm công thức máu toàn bộ. Trong đó phổ biến nhất là bài xét nghiệm đo lắng máu (PCV hoặc Hematocrit). Khi xét nghiệm đo lắng máu, bác sĩ đưa một mẫu máu vào thiết bị phân cách để tách các tế bào máu khỏi huyết tương.
Sau đó đo lường tỉ lệ mỗi loại tế bào máu trên một dung tích nhất định. Ở những con mèo bình thường, tế bào hồng cầu chiếm đến 25% – 45% dung tích máu. Nếu kết quả PVC dưới 25%, tức là con mèo đó đang bị thiếu máu. Ngoài ra, mèo bị thiếu máu còn được chẩn đoán qua:
- Xét nghiệm sinh thiết tủy sống.
- Xét nghiệm hóa sinh và phân tích nước tiểu.
- Xét nghiệm kí sinh trùng trong phân.
Điều trị cho mèo bị thiếu máu
Nếu nghi mèo bị thiếu máu cần đưa tới ngay bác sĩ thú y để được thăm khám kịp thời. Các bác sĩ sẽ căn cứ vào nguyên nhân gây chứng thiếu máu: Diệt ve rận, tẩy giun cho mèo… qua đó tìm các chữa trị phù hợp.
Có thể truyền máu hoặc truyền bù dịch với thiếu máu cấp tính. Dựa vào các kết quả xét nghiêm máu để truyền nhóm máu cho mèo phù hợp. Để mèo nghỉ ở nơi thoáng khí, cung cấo đủ ô-xy để thở (có thể dùng máy thở). Chăm sóc mèo theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y.
