Các loài rắn cảnh ở Việt Nam rất đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, tồn tại song song đó cũng phải kể tới các loài rắn độc nhất tại Việt Nam. Nếu không tìm hiểu rõ, có thể gây ra nhiều hiểu lầm về việc nuôi rắn cảnh. Nhiều người luôn tỏ ra sợ hãi với chúng, mặc dù các loài rắn cảnh ở Việt Nam được thuần hóa và đa số là không có độc.
Trong số hơn 2.500 loại rắn được biết đến có khoảng 1.000 loại rắn độc và khoảng 1.500 loại rắn không có độc. Làm thế nào để phân biệt rắn có độc hay không độc? Sự khác biệt giữa rắn độc và rắn không có độc là gì? Các loài rắn cảnh ở Việt Nam bao gồm những loại nào? Hãy cùng Pet Mart tìm hiểu nhé.
Đặc điểm cơ thể của rắn có độc
Đầu của rắn độc nói chung là có hình tam giác. Màu cơ thể tương đối sáng. Đuôi thường dày và ngắn, đột nhiên thu hẹp từ hậu môn về phía sau. Trong khi đầu của con rắn không có độc nói chung là có hình elip. Màu cơ thể không rõ ràng. Đuôi thường mỏng và dài, và mỏng dần từ hậu môn về phía sau.
Khi một con rắn độc phát hiện người, nó thường chạy trốn ngay lập tức và tốc độ bò rất nhanh. Khi bắt nó bằng tay không, nếu cảm thấy cơ thể mềm mại khi chạm vào thì đó là rắn độc. Còn rắn không có độc có cơ thể rất cứng rắn.
Mặc dù đầu của rắn độc có hình tam giác, nhưng cũng có những con rắn độc có đầu không phải hình tam giác. Chẳng hạn như rắn Mamba đen và rắn san hô. Trong khi đó con rắn Macropisthodon rudis không nọc độc nhưng có đầu hình tam giác. Rất giống với con rắn độc Copperheads và thường bị nhầm là rắn độc.
Mặc dù rắn độc nhất nguy hiểm nhưng lại có giá trị kinh tế và dược liệu lớn. Vì vậy vẫn sẽ có một số nhà lai tạo táo bạo chọn nuôi những con rắn như vậy. Để nuôi những con rắn này, chúng ta cũng nên có một sự hiểu biết nhất định về thói quen sống của chúng và hiểu được đặc điểm của chúng sẽ giúp ích rất nhiều cho việc sinh sản của chúng.
Đặc điểm của rắn không độc
Sự khác biệt cơ bản nhất nằm ở răng của con rắn. Con rắn độc có răng nọc và tuyến độc. Còn con rắn không độc thì không có răng nọc và tuyến độc. Rắn không có độc có rất nhiều răng. Ngoài răng trên và dưới thì còn răng mọc sau hàm. Các loài rắn cảnh ở Việt Nam hầu như là không có tuyến tộc.
Ngoài những chiếc răng nói trên, rắn độc còn có hai hoặc bốn chiếc răng đặc biệt với hình dạng lớn. Là răng móc câu và răng ống, được nối với tuyến nọc độc và được gọi là răng độc. Tuy nhiên, các chuyên gia về rắn gần đây đã phát hiện ra rằng răng nanh của rắn đỏ mọc ở xương hàm dưới và khác với các loài rắn độc khác.
Mặc dù hầu hết các loài rắn độc và rắn không có nọc độc rất dễ phân biệt nhưng một số loài rắn không có nọc độc và rắn có nọc độc không có đặc điểm bên ngoài rõ ràng. Nó không đủ toàn diện để người bình thường có thể phân biệt. Cần xem đầu có phải là hình tam giác hay không. Phần đuôi ngắn hay không, màu có sáng hay không.
Các loài rắn cảnh ở Việt Nam được nuôi nhiều
Rắn Vua và rắn Sữa
Nhắc tới các loài rắn cảnh ở Việt Nam không nhắc tới 2 loài rắn này. Rắn Vua và rắn sữa là loài rắn xinh đẹp nhất trên thế giới, hơn nữa chúng vô cùng thịnh hành và dễ nuôi dưỡng. Kích thước của chúng thích hợp và thường thì rất hiền lành, loài rắn này hấp dẫn cả những bạn mới nuôi hoặc là đã có kinh nghiệm nuôi dưỡng bò sát.
Rắn Vua và rắn Sữa được phân loại vào họ Lampropeltis. Lampro trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là “rực rỡ”, pletis trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là “Giáp vảy”. Cái tên khoa học này miêu tả vo cùng chuẩn xác đặc trưng của loài rắn này.
Chúng rực rỡ, bóng loáng hơn nữa còn có vảy. Lampropeltis getula (Rắn Vua), Lampropeltis Triangulum (Rắn Sữa) và 6 loài rắn khác (Bao gồm 45 phân loài) hầu như có thể tìm thấy ở phần lớn các khu vực của Nước Mỹ: Ở khu vực phía Nam của hồ Ontario và Quebec, từ phía Bắc qua Trung Mỹ đến các vùng của Nam Mỹ.
Rất không may rằng chúng có vẻ ngoài rất giống với Rắn San Hô có độc. Phần lớn mọi người đều không thể phân biệt được chúng, rất nhiều người cho rằng tất cả rắn đều có độc. Rắn Vua và rắn Sữa hoang dã thường xuyên bị người khác xẻng đánh chết và không nhận được sự tôn trọng nên có .
Thuộc các loài rắn cảnh ở Việt Nam có cống hiến rất lớn trong việc kiểm soát số lượng động vật gặm nhấm. Có thể căn cứ vào màu sắc vằn của chúng để phân biệt sự khác nhau giữa Lampropeltis và Rắn San Hô: hai loài rắn này đều có hoa văn hình vòng màu vàng, đỏ và đen.
Rắn Vua (King Snake)
Rắn Vua là một trong các loài rắn cảnh ở Việt Nam, chúng có thể được tìm thấy ở các sa mạc khô cằn, đầm lầy, nông trại, đồng cỏ, rừng thông và rừng rụng lá, ở dãy núi Rockies với độ cao 2600m và dãy Andes cao 3000m cùng với những con sông nhỏ cũng có thể tìm thấy rắn Vua. Trong tự nhiên, những kẻ lạ mặt này đã loại bỏ nhiều loại con mồi, bao gồm những loài rắn khác, động vật lưỡng cư, thằn lằn, động vật gặm nhấm, các loài chim thậm chí còn nuốt đuôi.
Rắn Vua vốn không có nọc độc, nhưng lại chuyên săn các loài rắn độc làm thức ăn. Do cơ thể chúng miễn dịch với độc tố trong nọc rắn. Loài rắn này có kích thước rất lớn, trưởng thành có thể đạt tới 1,5m. Ở nước Mỹ, chúng được mệnh danh là vua của các loài rắn.
Rắn Vua được ưa chuộng một phần là do tính cách thú vị của chúng. Nếu được tiếp xúc thường xuyên với con người, chúng sẽ hiền lành giống như những chú dê con vậy. Loài rắn này cũng có màu sắc hoa văn rất đa dạng. Trong tự nhiên chúng thường có màu đỏ cam, nhưng sau quá trình chọn lọc nhân tạo, chúng có thêm rất nhiều màu sắc thú vị.
Rắn Vua có tính khí thất thường, có nhu cầu sống thấp và dễ chăm sóc. Đây là một loài rắn thú cưng phổ biến. Cho rắn Vua ăn chỉ yêu cầu sử dụng con chuột có kích thước phù hợp là được. Rắn Vua là một loài rắn vui vẻ và hiền lành, ít có khả năng cắn người và chấp nhận cho người nuôi chơi bằng tay không.
Rắn Sữa (Milk Snake)
Rắn Sữa và rắn Vua có quan hệ rất gần. Trên thực tế, những con rắn Sữa được bày bán rộng rãi đa phần có nguồn gốc từ việc lai tạp giữa hai loài này. Tuy nhiên bản thân rắn Sữa cũng rất đẹp và được ưa chuộng.
Rắn Sữa không có nọc độc. Những vằn đỏ, đen sặc sỡ trên thân rắn chính là một hình thức tự vệ của chúng. Khiến kẻ thù lầm tưởng chúng với một loài rắn cực độc khác là rắn san hô. Qua đó tránh khỏi các cuộc tấn công.
Rắn Sữa là một trong các loài rắn cảnh ở Việt Nam cực kì dễ nuôi và rất hiền lành. Chúng không quá kén chọn thức ăn cũng như điều kiện sinh sống. Tuy nhiên cần đảm bảo môi trường sống vệ sinh để tránh nhiễm các bệnh nguy hiểm.
Được gọi là rắn Sữa vì nó thường được tìm thấy trong chuồng bò và được hiểu sai là uống sữa. Trên thực tế, nó ăn chuột trong chuồng bò. Trong việc cho ăn sau này cũng vậy, chuột và thằn lằn là lựa chọn không tồi.
Việc chăm sóc rắn Sữa hàng ngày tương đối đơn giản, chỉ cần một không gian có kích thước của hộp giày là đủ để chứa một con rắn nhỏ. Thêm một chậu nước và một cái ổ. Chất lót nền thích hợp là dăm gỗ hoặc giấy báo.
Vào mùa đông, có thể lót một miếng đệm ấm dưới đáy để duy trì nhiệt độ thích hợp. Thay đổi chất lót nền và cho ăn mỗi tuần một lần, việc chăm sóc hàng ngày tương đối đơn giản. Thức ăn chủ yếu là chuột, và kích thước tương đương với kích thước phần dày nhất của con rắn là được.
Rắn Ngô (Corn Snake)
Trên thị trường các loài rắn cảnh ở Việt Nam, rắn Ngô đang chiếm vị trí đầu trong số những loài rắn được ưa chuộng nhất. Chúng có nguồn gốc ở phía Đông nước Mỹ, nhưng hiện nay đã xuất hiện ở rất nhiều nơi trên thế giới. Chúng có khả năng thích nghi rất mạnh, cực kì dễ nuôi. Hơn nữa tính cách của rắn Ngô rất hiền hòa. Bạn có thể cầm rắn Ngô trong tay và thoải mái đi khoe với bạn bè.
Điểm đặc biệt của chúng là biến dị màu sắc rất đa dạng. Rắn Ngô trong tự nhiên có màu nâu đốm đen. Tuy nhiên khi được nuôi nhân tạo, rất nhiều con mang gien bạch biến, khiến chúng có màu trắng sữa rất bắt mắt.
Trăn bóng (Ball Python)
Trăn bóng hay trăn hoàng gia cũng là một trong các loài rắn cảnh ở Việt Nam có màu sắc đa dạng nhất. Đây là loài trăn nhỏ nhất trong các loài trăn sống ở châu Phi.
Màu sắc của trăn bóng cực kì đa dạng, không hề theo một quy tắc nhất định. Có những con trăn được rao bán lên tới 50 nghìn USD, thậm chí còn cao hơn.
Tên gọi của chúng bắt nguồn từ tập tính cuộn tròn người để tự vệ mỗi khi gặp nguy hiểm. Bằng cách này chúng bảo vệ được phần đầu khỏi cuộc tấn công. Trăn bóng bắt mồi bằng cách quấn chặt con mồi khiến máu bị tắc nghẽn mà chết.
Chúng thích môi trường có ánh sáng mờ nhạt, chúng trở nên năng động vào lúc bình minh và hoàng hôn. chúng được gọi là ” trăn bóng “, bởi vì khi chúng lo lắng, chúng sẽ thu nhỏ cơ thể thành một quả bóng, giữ đầu của cố định ở trung tâm. Giống như các loài rắn cảnh ở Việt Nam khác, trăn bóng cũng là một con rắn hiền lành. Nó chủ yếu ăn động vật có vú nhỏ (chuột, thỏ…)
Trăn Mốc – Trăn Miến Điện
Điều đặc biệt cần chú ý khi nuôi trăn Mốc hay còn gọi là trăn Miến Điện là luôn đặt một chậu nước bên cạnh nó. Trong môi trường tự nhiên, nó thường xuống nước để nghỉ ngơi hoặc tự làm sạch. Kích thước của chậu nước đủ rộng để con trăn bò vào và cuộn thành một vòng tròn. Là một trong các loài rắn cảnh ở Việt Nam có thể chịu được nhiệt độ thấp. Chúng có thể ăn chuột lang, thỏ hoặc các loại gia cầm nhỏ khác sau khi chiều dài đạt khoảng 2,5 mét.
Trăn đuôi đỏ (Red Tail Boa)
Trăn đuôi đỏ là 1 trong các loài rắn cảnh ở Việt Nam được nhiều người nuôi. Chúng có nguồn gốc từ Nam Mỹ và Trung Mỹ. Chúng là những thợ săn lành nghề khi có thể tóm gọn được cả mèo rừng, báo… Giống như trăn bóng, trăn đuôi đỏ giết mồi bằng cách quấn chặt khiến con mồi ngạt thở.
Răng nanh sắc nhọn và tầm vóc to lớn giúp trăn đuôi đỏ có sức tấn công khủng khiếp. Chúng dễ dàng nuốt được những con mồi rất lớn. Trăn đuôi đỏ trưởng thành có thể dài tới 3m, và cần được chăm sóc cẩn thận. Chúng rất hiền lành nhưng không phải một loại thú cảnh bạn có thể coi thường. Nếu muốn nuôi trăn đuôi đỏ, bạn hãy chuẩn bị một nơi thật rộng, vì chúng sẽ lớn không ngừng.
Những con trăn đuôi đỏ ở các khu vực khác nhau cũng khác nhau. Những con trăn đuôi đỏ ở Trung Mỹ hung dữ hơn, dễ nổi giận và phát ra tiếng xì xì với kẻ thù. Thậm chí dễ dàng cắn nhau, trong khi đó những trăn đuôi đỏ phân bố ở Nam Mỹ có tính khí ngoan ngoãn hơn.
Thông thường, trăn xiết mồi được nhìn thấy trên thị trường chủ yếu là trăn xiết mồi Colombia và các giống đột biến chủ yếu được nhân giống từ phân loài này. Thức ăn của trăn đuôi đỏ rất phổ biến, bao gồm nhiều loài động vật có vú và chim, đặc biệt là loài gặm nhấm. Những trăn đuôi đỏ cũng có thể ăn những con thằn lằn lớn và thậm chí lớn như Mèo gấm Ocelot cũng có thể là một trong những con mồi của chúng.
Rắn sọc quan
Rắn sọc quan là một động vật dễ bị kích động có thể cắn người nếu nó sợ hãi hoặc bị đối xử thô lỗ. Khi sợ hãi, nó tiết ra chất tiết nhớt có mùi. Hãy cố nhẹ nhàng khi chơi nó, đừng giữ nó quá chặt. Hãy để nó trượt trên tay bạn.
Đừng để cơ thể nó lơ lửng trong không khí và mất đi chỗ bán. Cố gắng không giữ nó trong tay trong một thời gian dài. Nếu bạn muốn di chuyển nó đến một nơi khác, tốt nhất là đặt nó trong một hộp tối và sau đó mới di chuyển.
Là một trong các loài rắn cảnh ở Việt Nam khó nuôi. Nếu bạn là người mới, tốt nhất nên nuôi từ mức độ dễ. Đừng tự thử thách với mức độ khó. Không chỉ bạn không thể làm tổn thương nó. Điều này không chỉ có thể làm tổn thương con rắn mà còn có thể làm tổn thương chính mình khi tiếp xúc với con rắn ở cự li gần.
Các loại rắn độc nhất ở Việt Nam
Khác hẳn với các loài rắn cảnh ở Việt Nam nuôi để giải trí thì rắn độc lại được nuôi với mục đích khác. Việc nuôi rắn độc cũng chứa nhiều rủi ro và nguy hiểm.
Rắn hổ mang
Rắn hổ mang hoạt động rải rác trên các cánh đồng vào mùa xuân và mùa hè. Đến đầu mùa thu, chúng hoạt động rải rác trên các cánh đồng, mương, vườn rau, ruộng lúa, ven đường, góc tường… Thời gian cao điểm của các hoạt động là từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều. Khi thời tiết nóng, chúng hoạt động nhiều hơn vào lúc hoàng hôn.
Rắn hổ mang rất độc và hung dữ, nhưng chúng thường không chủ động tấn công chúng ta. Nhưng khi chúng bị kích động vì giật mình, chúng có thể tấn công . Khi rắn hổ mang bị kích thích, nó có thể phun nọc độc và khoảng cách phun là 1 – 2m. Nếu nọc độc xâm nhập vào mắt người hoặc bề mặt có vết thương, sẽ gây ngộ độc. Hãy chú ý khi nuôi hoặc bắt rắn hổ mang.
Rắn hổ mang có một cặp răng nanh có rãnh ở phía trước hàm trên. Mặt sau có màu nâu hoặc nâu sẫm. Phía sau cổ có các vòng tròn màu trắng, giống như kính. Khi cổ vươn thẳng, nhìn khá rõ ràng. Rắn hổ mang thường có chiều dài cơ thể khoảng 97- 200cm và trọng lượng cơ thể khoảng 1 kg.
Rắn cạp nong
Rắn cạp nong là một trong các loại rắn độc thường sống ở vùng biển hoặc vùng đất ngập nước trên núi và hoạt động vào ban đêm. Chúng ăn rắn, ếch, chuột, thằn lằn và cá. Rắn cạp nong có độc tính cao, chủ yếu là chất độc thần kinh. Nọc độc của mỗi vết rắn cắn là khoảng 40 mg, có thể gây tử vong. Nói chung, rắn rất hiền lành, di chuyển chậm và không chủ động tấn công con người.
Tuy nhiên, con rắn con hung dữ, hiếu động và có tính công kích với mọi người. Rắn cạp nong đẻ trứng. Và nó hoạt động vào tháng 4 mỗi năm. Nó đẻ trứng từ tháng 6 đến tháng 7. Mỗi lần nó đẻ 9 – 13 quả trứng. Thời gian nở là 50 ngày. Con rắn cái có hiện tượng bảo vệ trứng.
Rắn lục xanh
Rắn lục xanh sống trong rừng núi ở độ cao 1500 – 2000 mét hoặc trong cỏ dại, rừng tre hoặc đá dọc theo dòng suối ẩm ướt. Là 1 trong các loại rắn độc ở Việt Nam. Chúng thường treo hoặc quấn quanh cành cây. Đặc biệt là thích sống trong những cái cây bên cạnh hang động. Hoạt động nhiều hơn những ngày nhiều mây và mưa.
Chúng hoạt động ngày và đêm, hoạt động vào ban đêm thường xuyên hơn. Chúng ăn các động vật nhỏ như ếch, thằn lằn, chim và động vật gặm nhấm. Ngoài ra còn có một loài tương tự như rắn lục xanh, có tên là rắn lục đuôi đỏ. Các vảy mũi lớn, tiếp xúc với nhau hoặc đôi khi cách nhau bởi một tỷ lệ nhỏ.
Rắn biển
Nói chung là hoạt động về đêm, có quan ứng động. Rất dễ bị thu hút bởi ánh sáng, thức ăn chủ yếu là cá, ăn nhiều loại cá như lươn rắn đốm, một số loài ăn mực và tôm… Nói chung chúng không chủ động tấn công người. Nọc độc của rắn chủ yếu là độc tố thần kinh, độc tính của nó mạnh hơn những loài rắn độc sống trên cạn. Và lượng giải độc thay đổi tùy theo loài. Kích thước cơ thể và các cá thể khác nhau, cũng như nguồn gốc và khí hậu.
Rắn hổ mang chúa là rắn độc nhất Việt Nam và rất nguy hiểm
Rắn hổ mang chúa là một loài rắn độc nhất, có độc tính cao. Nó thường ẩn mình trong các vết nứt hoặc hang. Đôi khi, nó có thể trèo lên cây. Đôi khi, phần thân sau được quấn quanh cành cây, và nửa trước được treo hoặc nâng lên. Rắn hổ mang chúa hoạt động từ sáng đến đêm.
Một số chú ý khi gặp rắn
Những người thường sống ở những vùng đất nông nghiệp trên núi nên biết cách phân biệt các giống. Hiểu rõ đặc điểm ngoại hình của rắn độc và rắn không nọc độc. Bảo vệ rắn không độc hại và không giết chúng tùy tiện.
Cho dù đó là một con rắn không có nọc độc hay một con rắn độc thì vẫn nên cách xa một chút vì dù gì đó cũng là rắn. Vi khuẩn có trong miệng của một số loài rắn không độc cũng có thể gây nhiễm trùng cho con người.
Nếu bị 1 trong các loài rắn cảnh ở Việt Nam không nọc độc cắn, vết thương sẽ từ từ thuyên giảm và biến mất sau 10 phút. Tay chân không tê, vết thương không chảy máu nhiều. Và sẽ sớm cầm được máu, vết thương không sưng hoặc chỉ đỏ nhẹ và không nguy hiểm. Nếu bị rắn độc cắn sẽ đe dọa tính mạng. Nên thực hiện các biện pháp khẩn cấp ngay lập tức và điều trị kịp thời.
